Algemene dekkingsmiddelen

Algemene uitkering uit het gemeentefonds
De algemene uitkering uit het gemeentefonds is veruit de grootste inkomstenbron van de gemeente. Het gemeentefonds wordt beheerd door het ministerie van Binnenlandse Zaken. Via een uitgebreid systeem van objectieve maatstaven wordt de algemene uitkering verdeeld over de gemeenten. Wij volgen de circulaires die door het ministerie in mei en september worden opgesteld en verwerken de ontwikkeling van de algemene uitkering, die daarin worden aangegeven, in de producten van de planning- en controlcyclus. De stand voor de begroting 2021 is gebaseerd op de laatst ontvangen circulaire, de septembercirculaire 2020, die op Prinsjesdag is verschenen.

Sinds 2019 is het grootste deel van de integratie-uitkering sociaal domein overgeheveld naar het reguliere gemeentefonds. Dat betekent dat de middelen voor het sociaal domein nu op dezelfde wijze worden verdeeld als die voor de overige gemeentelijke taken. Daarmee wordt de mogelijkheid om deze middelen afzonderlijk te volgen beperkt. Deze middelen worden nu ook bepaald door de ontwikkelingen op de maatstaven en de hoogte van het accres van de algemene uitkering. Vanwege de financiële situatie binnen het sociaal domein is besloten om in deze begroting structureel rekening te houden met het ontvangen van de extra middelen die via de septembercirculaire 2020 zijn toegekend voor Jeugdzorg en WMO tot en met 2022. De toezichthouder staat toe dat deze middelen ook voor 2023 en 2024 worden geraamd, maar omdat deze middelen formeel nog steeds incidenteel zijn toegekend, is dit een risico.

Naar verwachting wordt vanaf 2022 een nieuw verdeelmodel voor het gemeentefonds ingevoerd. Het aantal maatstaven zal sterk worden teruggebracht, waardoor de algemene uitkering een meer globaal karakter krijgt dan nu het geval is. Op dit moment is er nog geen concreet voorstel gepresenteerd. Of het nieuwe model voor Nieuwegein tot herverdeeleffecten gaat leiden is nu ook nog niet aan te geven. Daarnaast wordt verwacht dat een nieuw kabinet in 2021 ook een besluit zal nemen over het al dan niet voortzetten van de huidige normeringssystematiek gekoppeld aan de ontwikkeling van de netto-rijksuitgaven ("samen trap op en trap af"). Mogelijk volgt een aanpassing om de schommelingen, die nu vaak in het gemeentefonds optreden, te beperken.

Groei van de stad
De gemeente Nieuwegein kent voor de komende jaren een woningbouwopgave. Deze opgave leidt tot extra woningen en extra inwoners. Omdat de groei van het aantal woningen en daarmee het aantal inwoners hoger ligt dan gemiddeld in Nederland, leidt dit, via de verdeling van het Gemeentefonds, tot extra middelen uit datzelfde Gemeentefonds.
In de nota ‘Duurzaam financieel evenwicht – een tussenstand’ hebben wij aangegeven dat wij voorstellen om deze extra middelen toe te delen aan de verschillende beleidsterreinen. Hiermee zijn deze middelen beschikbaar voor een toenemend beroep op voorzieningen, die als gevolg van de groei ontstaat.

Op basis van nader onderzoek is vastgesteld dat 90% van de middelen als gevolg van de groei in maatstaven op die wijze verwerkt moet worden. De overige 10% is beschikbaar is voor het inlopen van achterstanden / schaalsprong. In de nota ‘Duurzaam financieel evenwicht – een tussenstand’ stellen we voor om dit deel in te zetten voor investeringen in nieuwe voorzieningen en mobiliteitsaanpassingen die als gevolg van de groei noodzakelijk zijn.

Lokale heffingen en treasury
De ontwikkelingen met betrekking tot treasury en lokale heffingen worden nader toegelicht in de desbetreffende paragrafen. Wat betreft de indexering van de inkomsten wordt uitgegaan van een stijging van 2,5%. Dit is uiteindelijk lager dan het uitgangspunt dat in de Koersnota 2021 is genoemd en volgt uit de lagere verwachte loonontwikkeling op grond van de septembercirculaire 2020.

.